Haqqinda.az

Tarixi[redaktə]
Müasir dövrdə İsmayıllı, Ağsu, Kürdəmir və Şamaxı rayonlarının ərazisini əhatə edən Xançobanı mahalı "qərbdə Girdiman çayı ilə, şərqdə Ağsu çayı ilə həmsərhəd olmuşdur" . Xançobanı mahalına Veysəlli, Mərzili, Alpout, Gorus, Dəlilər və s. adlı kənd və obalar daxil idi. Bu mahala daxil olan Mərzili obası İsmayıl bəyə (Mustafa xanın qardaşına – N.B.) məxsus olmuşdur. Onlar Qarabağdan gəlmə olduqları üçün torpaqları yox idi. Xançobanı əhalisi rəncbərlik edir və əsasən maldarlıqla məşğul olurdular. Şamaxı xanları Xançobanı mahalından olduqları üçün bu obaların əhalisinə vergi təyin etməmişdilər. Bunun əvəzində Xançobanı mahalının sakinləri Mustafa xana onun tələb etdiyi qədər qoyun verirdilər. Sonralar bu cür vergi qaydası Ardı »

Naxçıvan xanlığının iqtisadiyyatı üçün natural təsərrüfat xüsusilə xarakterik idi. Başqa Azərbaycan xanlıqlarında olduğu kimi burada da həlledici amil feodal istehsal üsulu idi. Naxçıvan xanlığında iqtisadiyyatın əsasını heyvandarlıq və əkinçilik təşkil edirdi; əsas istehsal vasitəsi torpaq idi. Şərqin müsəlman ölkələrində olduğu kimi, Azərbaycan xanlıqlarında da beş növ torpaq mülkiyyəti mövcud idi:

Dövlət (xəzinə) torpaqları.
Xan ailəsinə məxsus torpaq sahələri (Xalisə)
Ayrı-ayrı feodallara – mülkədarlara məxsus torpaq sahələri (Mülk torpaqları)
Məscidlərin, pirlərin və bu kimi dini ocaqların ixtiyarında olan torpaqlar (Vəqf torpaqları)
Kənd icmasına məxsus torpaq sahələri (Camaat torpağı)
Dağ kəndlərində yaşayan əhalinin əsas məşğuliyyəti maldarlıq idi. Düzən yerlərdə isə maldarlıq əhalinin ikinci məşğuliyyəti hesab olunurdu. Naxçıvan xanlığında feodal Ardı »

Mustafa xan 1789-cu ildə muğanlı Məmmədsalah xanın qızı Pərcahan xanımla evlənmişdi. 1794-cü ildə оnların Teymuraz bəy (1794-1842) adlı оğlanları оlmuşdu.Pəricahan xanım 1795-ci ildə vəfat etdi və Kürkəndində dəfn edildi.Həmin ildə körpə оğlunun tərbiyəsini Mustafa xan bu uşağa analıq etmiş kəniz Yasəmənə etibar etdi və Yasəmənlə evləndi. 1798-ci ildə Yasəməndən Əliqulu bəy (1798-1835) adlı оğlanları оldu. Əliqulu bəyin bir yaşı tamam оlmamış,1799-cu ildə Yasəmən vəfat etdi və Şamaxıda "Yeddi kümbəzdə" dəfn edildi.1800-cü ildə Mustafa xan Mina adlı bir şəhərli qızı ilə, 1801-ci ildə Gürcü qızı Güləndam xanımla və Şəkili Hüseyin xanın qızı Fatma Bəyimlə evlənir.1804-cü ildə Şəkili Səlim xanın qızı Asya bəyimlə,1810-cu Ardı »

Abbasqulu xan Kəngərli—Ənvər Çingizoğlunun bu kitabı Naxçıvan xanlığının hakimiyyətinə iddiaçısı haqqındadır.

Kitabda Abbasqulu xan Kəngərlinin yaşam salnaməsi əks olunub. Onun tarix səhnəsinə çıxmasının tarixi zəmini və əsas məqamları kitabda izlənmiş, şəxsiyyəti barədə ətraflı məlumat verilmişdir. Naxçıvan xanlığı uğrunda göstərdiyi çaba-çalışmalar təfərrüatı ilə təsvir edilmişdir. Ardı »

Cаvаnşir еlinin tarixi[redaktə]
Qədim mоnqоl qurumlаrındа gоrаn və оrun аdlı düzülüş sistеmi vаrdı. Gоrаndа və оrundа хаndаn, хаqаndаn sоldа ən hörmətlilər dururdulаr. Bu sistеm оrdudа dа gözlənilirdi. Оrdunun sоl cinаhındа döyüşənlər "cаbаn qаr" - sоl qоl, sаğ cinаhındа döyüşənlər isə "bаrаn qаr" - sаğ qоl аdlаnırdı. Sаvаşа həmişə sоl qоl bаşlаdığındаn bu qоldа sеçкin bаhаdırlаr dаyаnırdılаr. Azərbaycandа iqtidаrdа оlmuş Еlхаnlılаr, Çоbаnlılаr, Cəlаyırlаr, Bаrlаslаr (Tеymurlulаr) və digər qurumlаrın аğаlıq dönəmlərində оrdunun аpаrıcı qоlu cаbаn qаr idi. Cаbаnqаr аdı gеt-gеdə dеyiliş nəticəsində ilкin biçimini dəyişərəк Cаvаnşir şəкlinə düşdü.

Cаvаnşir аdını yоzаnlаr аrаsındа tаriхçi Rzаqulu хаn Hidаyət də vаr. Rzаqulu хаn "Rövzzətüs-səfа" аdlı əsərində İbrahimxəlil хаn Ardı »

Həyatı[redaktə]
Mir Mustafa xan Talış xanı Qara xanın oğlu idi və onun vəfatından sonra Lənkəran diyarının xanı olmuşdur. O 1747–ci ildə Lənkəranda anadan olmuşdur. Onun hakimiyyəti dövründə Talış xanlığı xeyli genişlənmiş və möhkəmlənmişdir.

Mir Mustafa xan xarici siyasətdə Rusiyaya meylli idi. Bir neçə dəfə Sankt-Peterburqa səfir göndərmişdi. İran şahlığı Lənkəranı özünə tabe etmək üçün bir neçə dəfə hücum etmiş, lakin hər dəfə məğlubiyyətə düçar olmuşdu.

Dövrün bir çox tarixçiləri, salnaməçiləri, səyyahları Mir Mustafa xanın Talış xanlığını idarə etməsindən bəhs edərkən onu uzaqgörən diplomat, mahir sərkərdə və siyasətçi kimi xaraktərizə etmişlər.

Onun hakimiyyəti dövründə Lənkərana 3 dəfə (Ağa Məhəmməd şah Qacar və Fətəli şah Qacar) hücum Ardı »

Kəhran qalası-1190-cı ildə yenidən Həmədan yaxınlığında Qızıl Arslanın üzərinə hücuma keçir, lakin Əmir Fəxrəddin Qutluq qoşununu darmadağın edir, özünü əsir alır.
III Toğrul ümid edir ki, əmisi Qızıl Arslan onu tutmuyacaq. Lakin Atabəy onu qandallayıb Kərmədüzdə Kəhran qalasında tutuqlu edir. III Toğrulun dustaq saxlandığı qala bir çox qaynaqlarda dürlü yerlərdə göstərilib, Əl-Hüseyni yazır ki, "Azərbaycanda, Təbriz yaxınlığında bir qalaya salır". Əl-Nişapuri Kəhran qalasını dəqiq göstərir. İbn əl-Əsir, əl-Bundari və əl-İsfahani eləcə "qalaların birində" deyə yazıb keçirlər. Anonim "Oğuznamə" də və Rəvandidə "Dizmar qalasında" sultanın tutuqlu yatdığı qeyd olunur. Tarixçi Fəzlullah Rəşidəddin yazır: ...sultanı yaxşı başa düşdülər və 586-cı ilin ramazan ayından bir Ardı »

Naxçıvan xanlığı — 1747-1828-ci illərdə Azərbaycan ərazisində mövcud olmuş feodal dövləti. 18-ci əsrin ortalarında Azərbaycanın şimalında yaranmış xanlıqlardan biri də Naxçıvan xanlığı olmuşdur. Xanlığın ərazisi Zəngəzur dağlarından Araz çayının vadisinə qədər olan torpaqları əhatə edirdi. İrəvan, Qarabağ və Maku xanlıqları ilə həmsərhəd idi. Nadir şah Əfşarın ölümündən sonra 1747-ci ildə Kəngərli tayfasının başçısı Heydərqulu xan yerli feodalların köməyi ilə şahın naibi Ağahəsəni Naxçıvandan qovdu və özünü xan elan etdi (1747-1764) Ardı »