Haqqinda.az

Olduqca ağıllı və tədbirli qadın olan Sara xatun dövləti idarə işlərinin bütün sahələrində olduğuna yaxından kömək edirdi. Ağqoyunlu dövlətinin xarici ölkələrlə diplomatik əlaqələrində Sara Xatunun rolu daha mühüm idi. Uzun Həsən bütün xarici siyasət məsələrinin onunla məsləhətləşir, ən məsul diplomatik danışıqlar üçün onu göndərdi. O, nəinki xarici ölkələrin ayrı-ayrı diplomatları ilə, həmçinin teymuri hökmdarı Əbu Səid, Osmanlı imperatoru II Mehmed kimi dövlət başçıları ilə də diplomatik danışıqlar aparamış, Ağqoyunlu dövlətinin xarici siyasi mənafeyini müvəffəqiyyətlə müdafiə etmişdi. Uzun Həsən, xüsusilə xarici siyasətlə əlaqədər ən çətin məsələlərin həllini Sara xatuna etibar edirdi. Teymurlu hökmdarı Əbu Səidin Azərbaycana hücum təhlükəsi yarandıqda sülh danışıqları üçün Ardı »

İlkin anlamını azman sözündə saxlayan az adı ilə tanınan azər boylarının izinə (Aza, Azaq – Azov, Astarxan – Həştərxan, Astara, Aştarak, Askişi) müxtəlif bölgələrdə rast gəldiyimiz kimi, bu boyların kaz variantı ilə yaranan adların da (Kazan, Kazax, Kazar-Xəzər, Kaspi) geniş yayıldığını görürük. Azər etnonimi şəxs adı kimi də işlənmişdir. Anadoluda Aydınoğlu bəyliyində I Umur öz qızlarına Gürcüxatun və Azər-mələk adlarını qoymuşdu. Məsudi (X əsr) yazırdı ki, Azər ibn Nəbih ibn Məhacir Şəkinin hökmdarıdır. "Quran"da İbrahim peyğəmbərin (s.ə.) atası Azər adlanır. Strabon Madanın güneyində "Azari" adlı məbədin olduğunu göstərir.

Yaqut əl-Həməvi "Mu’cəm əl-buldən" əsərində Azərbaycan adının şərhini belə vermişdir:

"Dilçilərə görə bu sözün nisbəsi Ardı »

Tarixi[redaktə]
Öncə Güney Azərbaycanın Muğan və Qaradağ vilayətlərində yaşam sürən ustaclılar monqol fütuhatı dönəmində Anadoluya qaçdılar. Burada yaşayan soydaşları ilə birləşib Sivas, Amasya civarında məskunlaşdılar. Ustaclı eli Ərətna bəyliyinin, sonra isə Qazi Bürhanəddin hökumətinin siyasi həyatında yaxından iştirak etmişdi. Osmanlılar dönəmində məzhəbləri ilə ilgili orduya cəlb olunmadıqlarından Səfəvilərə üz tutmuşdular.

Ustaclı elinin oymaqları əsasən Güney Azərbaycanda məskunlaşmışdılar. Zamanla oymaqlar elin tərkibindən çıxıb müstəqil elə çevrildilər. Məsələn, Quzey Azərbaycanın Naxçıvan vilayətində yerləşən Kəngərli oymağı sonradan böyük bir elə çevrildi. Bəzi oymaqlar isə daha güclü ellərə birləşdilər.

Ustaclı elinin bəzi oymaqları isə heç bir elə qatılmayıb yaşamını sürdürdü. Azərbaycanın bəzi bölgələrində Ustaclı toponiminə rast gəlinir. Ardı »

B a z u – Türkcə bazuq – yoğun, dolu bədənli sözündəndir. Albanlarda çar Bazuk, hunlarda Am-Bazuk şəxs adları ilə müqayisə olunur. Ardı »

Əmir Teymur 1370—1405
Sultan Məhəmməd mirzə, Səmərqənd hakimi 1399—1401
Sultan Məhəmməd Cahangir mirzə Ümumi Məvarənnəhrin ulu xanı 1405—1409
Uluqbəy Daşkənd hakimi 1404—1405, Mavərəünnəhr hakimi 1409—1449, imperiyanın ulu xanı 1447—1449
Sultan Əbdüllətif Xorasanın və Məvarəünnəhrin ulu xanı 1449—1450
Sultan Abdulla mirzə Mavərəünnəhr hakimi 1450—1451
Sultan Əbusəid mirzə 1451—1469
Sultan Məhəmməd Yadigar mirzə 1469
Sultan Əhməd mirzə 1469—1494
Sultan Mahmud mirzə 1494—1495
Sultan Baysunqur mirzə 1495—1501
Zahirəddin Mahmud Babur 1511—1512 Ardı »

Baba xan Çapışlı, (ya:Çavuşlu/Çapışı) Nadir şah Əfşarın yoldaşı və sərkərdələrindən.

Həyatı[redaktə]
Baba xan Çapışlı, Çavuşlu oymağından idi ki, Şah Abbasın əmri ilə Özbəklərin basqınlarının qarşısını almaq üçünAzərbaycandan Xorasana köçürülmüşdürlər və Əbivərd və Kəlat məntəqələrində məskunlaşdırılmışdırlar.Babaxan, Mehmandust savaşında ki Nadir və Əfqanların qoşunları arasında baş verdi, özündən kifayət və cəsarət göstərdi və II Şah Təhmasib,Nadirin bir neçə sərkərdəsi ilə birlikdə onu təqdirləndirdi. Nadir şah Əfşarın Muğanda tacqoyma zamanı,Babaxan onun hakimiyyətə çatmasının tərəfdarı olmuşdur.Nadir şah hakimiyyətə yetişəndən sonra Luristan və Heratın bəylərbəyi olmuşdur.O, Buxarada Əbülfəzl xan Özbəkin qoşunun məğlub etdi, amma sonra Şəlavək(Şəlduk) qalasına baxarkən güllə ilə öldürüldü və Məşhəddə dəfn oldu. Ardı »

Tarixi[redaktə]
Alarlı оymağının qışlağı Ərdəbil əyalətində Muğanda Anqutlar, Musaxan qışlağı sayılırdı. Yaylağı оlmayıb. Alarlı оymağı Beldaşı, Məcidli və Dizə kəndlərində sakindirlər. Alarlı оymağının qоlları Əbülhəsənbəyli, səmidbəyli, Məcidbəyli, Süleymanbəyli, Əbülfətbəyli, Məmmədəlibəylidir. Məhəmmədəlibəyli tayfası öz adını Məhəmmədəli bəy Alardan alıb. Məhəmmədəli bəyin Məhəmmədqulu xan, Süleyman bəy adlı оğulları vardı. Məhəmmədqulu xan Alar kəndində anadan оlmuşdu. Məhəmmədqulu xanın Yadulla xan, Hüseyn ağa adlı оğulları vardı. Alarlı оymağının sоn başçısı Hüseyn ağa Vətəndust оlub.

Alar oymağının bir qolu Şimali Azərbaycanda, Muğanda məskunlaşıb.

Alar oymağı tarixdə həm də Alar üsyanı ilə tanınır. Xalq etimologiyasına görə, kənd İrandan gəlib burada məskən salmış Alı xanın adı ilə bağlıdır. Allar kimi tanınan Ardı »

Həyatı[redaktə]
Əmir Teymurun nəvəsi, Sultan Şahruxun oğlu və ünlü alim Uluğbəyin qardaşıdır. Anası Gövhərşad xatundur. Gənx yaşda devlet işleriyle ilgilenmeye başladı ve 1414-cü ildə Tus, Nişapur və Astrabad baş valiliğine getirildi. 1417'de babasıyla birlikte devlet işlerinin yürütüldüğü Divan-ı Ali-i Əmiriyə girdi ve fiilen veliaht oldu.[1] 1420-ci ildə Təbriz, 1431-ci ildə də yeniden Tus, Nişapur və Astrabad baş valiliğine atandı. Bununla birlikte genellikle devlet merkezi Herat'ta kaldı ve babasının seferde olduğu dönemlerde ona vekalet etti. İçkiye düşkünlüğü nedeniyle genç yaşta Herat'ta öldü.

Büyük kardeşi Uluğ Beyin matematik ve astronomideki ününe karşılık büyük bir hattat ve sanatların koruyucusu olarak tanındı. Aklam-ı sitte denen altı tür Ardı »