Haqqinda.az

Həyatı[redaktə]
Xıdır Mustafayev 1905-ci ildə Ermənistanın Kirovokan rayonunun Gözəldərə (Xancikas) kəndində anadan olmuşdur. 1927-ci ildə Kirovokan RHK-dan orduya çağırılmışdır. Müharibəyə motoatıcı batalyonun komandiri vəzifəsində başlamışdı. Stalinqrad, Kiyev, Jitomir, Kazatin, Berdiçev, Prokursov, Ternopel uğrunda aparılan döyüşlərdə iştirak etmişdir.

1943-cü ilin payızında Ukraynanın paytaxtı olan Kiyevin azad edilməsi uğrunda aparılan döyüşlərdə tankçılar batalyonun komandiri mayor Xıdır Mustafayev xüsusilə fərqlənmişdir.

1943-cü ilin 5 noyabrından 6-sına keçən gecə Mustafayev zərbəçi tank batalyonuna komandir təyin edilir. Batalyon qarşısında gözlənilmədən düşmənin qarşısına keçib, Kiyevdən 70 kilometr aralıda yerləşən Fastov şəhərini tutmaq vəzifəsi qoyulmuşdur. Ayın 6-sı axşam Mustafayevin tankçıları şəhərə daxil olaraq, dəmiryol vağzalını ələ keçirdilər. 5 saata yaxın davam edən Ardı »

Tarixi[redaktə]
Kurud Yelizavetpol (Gəncə) quberniyasının Zəngəzur qəzasında, indiki Qafan rayonunda kənd. Rayon mərkəzindən 40 km şimal-şərqdə, Şotalı çayının sahilində yerləşir.

Coğrafiyası və iqlimi[redaktə]
Toponim Azərbaycan dilinin yazıya qədərki dövründə «dağ» mənasında işlənən kur sözünə (123, s.30) -ud şəkilçisinin artırılmasından düzəlib «dağlıq, uca, yüksək yerdə yerləşən kənd, yaşayış yeri» mənasını verir. Relyeflə bağlı yaranan toponimdir. Kurud kəndi uca dağlıq bir yerdə yerləşir. Deməli, kəndin adı ilə onun yerələşdiyi yer arasında bir eynilik vardır. Quruluşca düzəltmə toponimdir.

Əhalisi[redaktə]
Kənddə 1897-ci ildə 145 nəfər, 1922-ci ildə 172 nəfər, 1926-cı ildə 185 nəfər, 1931-ci ildə 220 nəfər (415, s.62-63, 136-137), 1987-ci ildə 600 nəfər (85, s.147) azərbaycanlı yaşamışdır. 1988-ci ilin Ardı »

Həyatı[redaktə]
Zakir Qarayev 27 noyabr 1941-ci ildə Qərbi Azərbaycanın (indiki Ermənistan Respublikası) İcevan rayonunun Göyərçin kəndində müəllim ailəsində anadan olmuşdur. Z.Ö.Qarayev gənc həkim kimi əmək fəaliyyətinə Qərbi Azərbaycanın Göyçə mahalında başlamışdır. Lakin elmə olan böyük marağı onu geriyə, ATU-ya qaytarmış və aspirantura və doktorantura təhsillərini başa vuran Z.Ö.Qarayev 33 yaşında tibb elmləri doktoru alimlik dərəcəsi almışdır.

O, 1968-ci ildən 1974-cü ilədək Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutunun Mərkəzi Elmi Tədqiqat Laboratoriyasının direktoru, 1974-cü ildən 1975-ci ilədək Leninqrad Dövlət Həkimləri Təkmilləşdirmə İnstitutunun Elmi-Tədqiqat Laboratoriyasında Baş Elmi İşçi 1975-ci ildən 1982-ci ilə qədər Leninqrad Dövlət Həkimləri Təkmilləşdirmə İnstitutunun Elmi-Tədqiqat Laboratoriyasında direktor vəzifələrində çalışmışdır.

1982-ci ildə SSRİ Səhiyyə Nazirliyinin Ardı »

Pəyhan (erm. Փայահան; P’ayahan, Payagan, Bakavank) — Ermənistan Respublikasının cənubunda, Sünik mərzində (keçmiş Zəngəzur mahalı) yerləşən kənd.

Qafan şəhərindən 31 km şimal-qərbdə, Qazangölçayın sol sahilində, dəniz səviyyəsindən 1850 m yüksəklikdə yerləşir. Adı sonradan dəyişdirilərək Nor Astghaberd (erm. Նոր Աստղաբերդ) edilib.
Tarixi[redaktə]
XVI yüzilliyin 90-cı illərində tərtib olunmuş «Urud və İsgəndər qalası livasının sicil dəftəri»ndə kəndin adı «Pakhan» kimi qeyd olunur.


1918-ci ildə kənd əhalisi erməni silahlı birləşmələri tərəfindən deportasiyaya məruz qalaraq, dekabr ayında qarlı Zəngəzur dağlarını aşaraq Naxçıvana qaçmışlar. 1919-cu ildə kəndlərinə qayıdan pəyhanlılar yenidən qaçqınlıqla üzləşərək bu dəfə Zəngilan rayonuna pənah aparmışlar. 1922-ci ildə Azərbaycan və Ermənistanda Sovet hökumətinin qurulmasından sonra Pəyhan camaatından yalnız Ardı »

Ağtala monastırı (gürc. ახტალის ტაძარი; erm. Ախթալա վանք) – Qərbi Azərbaycanın Loru mahalında, Allahverdi (19. 09. 1969 – cu ildən Tumanyan) rayonu ərazisində, Ağtala dəmiryol stansiyasından 2,5 – 3 km aralıda yerləşən qədim türk və gürcü monastırı və qalası. Abidə ilkin quruluşunu saxlayaraq dövrümüzə çatmışdır. Ağtala qalası Şəddadilərin və Atabəylərin hakimiyyəti dövründə bölgənin müdafiə sistemində mühüm yer tutmuşdur. Kompleksə daxil olan əsas məbəd binası freskaları ilə diqqəti cəlb edir. Məbədin adı türkcə olmaqla "ağ" və "tala" sözlərindən ibarətdir. Məbədin yerləşdiyi Ağtala kəndi qədim dövrlərdən türk tayfalarının yurdu olmuş və XX əsrin ortalarına kimi kənddə yalnız Azərbaycan türkləri, yunanlar və Ardı »

Nəqliyyat vasitəsi kimi at, ulaq, öküz və at arabalarından (furqondan) istifadə edilib. Öküz arabaları iki və ya dörd təkərli olub. Dördtəkərli arabalarda daha çox yük daşımaq mümkün olub. Hər arabaya boyunduruq vasitəsilə iki öküz qoşulurmuş. Fərdi təsərrüfatlarda, sonradan isə kolxozda XX əsrin 50-ci illərinə qədər öküz və at arabalarından istifadə edilib. Öküz arabaları son dövrlərə qədər saxlanılırdı. Güclü qar yağdıqda, yük avtomobillərinin hərəkəti mümkün olmadıqda xırmandan kəndin başındakı fermalara ot-ələf daşımaq üçün bu arabalardan istifadə edilirdi. Kolxozun altı briqadasının hər birində 50-yə yaxın öküz olub. 1950-1952-ci ilə qədər Göyçə gölü ətrafında münasib quru yolu və sürətli nəqliyyat vasitəsi olmadığı üçün Göyçə Ardı »

Tarixi[redaktə]
1922-ci ildə rusların dəstəyi ilə tarixi torpaqlarımızda Ermənistan SSR yaradıldıqdan sonra erməni daşnaqlarının əl-qolu açılıb. Türkiyədən, Suriyadan gətirilən ermənilər məqsədli şəkildə, yavaş-yavaş Göyçənin azərbaycanlılar yaşayan kəndlərində yerləşdirilməyə başlanıb. Subatan kəndi dağ ətəyində, heyvandarlıq və əkinçilik üçün əlverişli bir yerdə yerləşdiyindən ermənilər buradakı yerli əhalini müxtəlif bəhanələrlə köçürmək istəyiblər.

Subatana yaxın yerləşən dağlarda kifayət qədər Subatan (Göyçə) kəndinin yaxınlığında yerləşən dağlarda içməli su ehtiyatı kifayət qədər olmasına baxmayaraq, vəzifədə olan ermənilər bu problemi aradan qaldırmaq istəməyiblər. Kəndə borular vasitəsilə su çəkmək əvəzinə, əhalini köçürməklə həmin yerləri ələ keçirməyə cəhd ediblər.Ermənilər həmin vaxt qismən istəklərinə nail olublar. Belə ki, Subatandan 3-4 tayfa 1936-37-ci illərdə Ardı »

Tarixi[redaktə]
İrəvan quberniyasının Zəngəzur qəzasında, indi Qarakilsə (Sisyan) rayonunda kənd.

Mədəniyyəti[redaktə]
Coğrafiyası və iqlimi[redaktə]
İrəvan quberniyasının Zəngəzur qəzasında, indiki Qarakilsə (Sisyan) rayonunda kənd. Rayon mərkəzindən 10 km şimal-şərqdə yerləşir. Qafqazın 5 verstlik xəritəsində (348, s.116) qeyd edilmişdir. Kənddə tarixən azərbaycanlılar yaşamışdır.

Əhalisi[redaktə]
Buraya ermənilər 1828-1830 - cu illərdə İrandan köçürülmüşdür (386, s.547-549; 415, s.14). Kənddə ermənilərlə yanaşı 1831-ci ildə 128 nəfər, 1873 - cü ildə 331 nəfər, 1886-cı ildə 286 nəfər, 1897-ci ildə 364 nəfər, 1919 - cu ildə 360 nəfər azərbaycanlı yaşamışdır (415, s.48-49, 128-129). 1919 - cu ilin axırlarında azərbaycanlılar soyqırıma məruz qalaraq deportasiya olunmuşdur. İndiki Ermənistanda sovet hakimiyyəti qurulandan sonra sağ qalan kənd sakinləri Ardı »